Irki döwrüň akyldarlarynyň gürrüňleriniň birinde ýer-ýurt atlary adamzadyň taryhy ýazylan özboluşly bir kitapdyr diýen parasatly sözleri bar. Şu nukdaýnazardan, ýer-ýurt atlaryny öwrenmek, olaryň taryhyna, manysyna göz ýetirmek, ylaýta-da muňa ýaşlaryň ünsüni çekmek wajyp wezipeleriň biri bolup durýar. Sebäbi ata Watany, ene topragy söýmek bu mukaddesliklere içgin göz ýetirmekden başlanýar. Ähli ylymlardan çuňňur habarly Arkadag Prezidentimiz bu ugra aýratyn ünsi çekmek bilen, öz çykyşlarynyň birinde şeýle diýýär: «Her bir obanyň öz hakyda hem-de ýazuw taryhy bolmalydyr, adamlar öz meşhur obadaşlaryny, olaryň zähmet we durmuş edermenligini, eziz obasynyň ösmegine goşan goşandyny bilmelidir». Daşoguz welaýatynda geografik taýdan uly giňişligi eýeleýän şeýle ýaýlalaryň biri hem gadymy Was ýa-da ýörgünli atlandyrylyşy boýunça Könewas düzlügidir. Bu giňişlige edebi, taryhy ýazgylaryň käbirlerinde türkmeniň gadymy ýurtýeri hem diýilýär. Ýer-ýurt atlary bilen baglanyşykly ylmy işlerde, sözlüklerde Könewasyň biziň eýýamymyzdan öňki III-I asyrlarda dörän we soňra gülläp ösen ýurt we gala bolanlygy barada ýazylypdyr. Bu giňişligiň we adybir Wasgalanyň hakykatdan-da öz döwründe gülläp ösendigini alym Arkadagymyz özüniň äleme meşhur «Türkmenistan — Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi» atly ajaýyp kitabynyň ikinji jildinde hem agzap geçýär. Onda şeýle ýazylypdyr: «Beýik Ýüpek ýolunyňşahalarynyň ugrunda ýaşaýşyň gülläp ösen köpsanly köp ilatly oba-kentleriniň galyndylarynyň yzlaryny şu günki gün hem görmek bolýar. Olar Yzmykşir, Şasenem, Boldumsaz, Könewas, Diýarbekir, Akjagelin we başga-da ençeme gadymy şäherleriň harabaçylyklarydyr». Gülläp ösen gadymy Wasyň we şunuň bilen adybir galanyň ykdysady taýdan pese gaçyp, onda ýaşaýan ilatyň dargap başlamagy XVI asyra degişli bolup durýar. Munuň esasy sebäpleriniň biriniň Amyderýanyň öňki akym ugruny kem-kemden üýtgedip, Arala tarap sowulmagy bolandygyny degişli alymlar habar berýärler. Was sözüniň manysy, gelip çykyşy barada irki ýazuw ýadygärliklerinde saklanyp galan maglumat ýok. Bu meselede ýer-ýurt atlaryny öwrenmekde köp işler bitiren belli alym Soltanşa Atanyýazowyň bu ugra degişli ylmy işleri, ylaýta-da «Türkmenistanyň toponomik sözlügi» atly kitaby (1970ý) ýakyn gollanma bolup durýar. Şu agzalýan kitapda «wast» sözüniň arap dilinde orta, ortadaky, «was» sözüniň giň diýen manylary aňladýandygy ýazylypdyr. Şeýle hem «wasyka» sözüniň gadymy özbek dilinde «Söwdagärleriň galasy» görnüşinde hem ulanylandygy habar berilýär. «Sebäpsiz çöp başy gymyldamaz» diýleni. Dünýäniň çar künjünden gelýän söwdagärleriň, bezirgenleriň, derwüşleriň, jahankeşdeleriň … üýşýän ýeri bolan gadymy Gürgenjiň — häzirki Köneürgenjiň diňe içinde däl, onuň daşynda, eteklerinde hem söwdagärleriň, işewür kişileriň gyzan, şowhunly bazarynyň bolan bolmagy örän mümkin ahyryn. Şunda gadymy Wasgalany göz öňünde tutup, käbir okyjylaryň, Köneürgenç bilen Wasyň aralygyny juda alys görmekleri mümkin. Was gala bilen Köneürgenjiň arasy ortaça 120 km töweregidir. Biziň pikirimizçe beýle däl. Ozaly bilen-ä gadymy Horezm döwletiniňşöhratly paýtagty bolan häzirki Köneürgenjiň özi şu giňişlikde — Was ýaýlasynda ýerleşýär. Bu giňişligiň juda gadymlardan bäri şu ady göterip gelýänligine ilat arasyndaky şeýle nakyl hem güwä geçýär: «Guma gaçsaň, Wasa gaç, kente gaçsaň — Hasa». Gözbaşy alyslara uzalyp gidýän bu gadymy toprakda Diýarbekiriň, Şasenemiň, Akja gelniň galasy, Wezir gala, Mädemin gala, Gyzyljagala, Şähribossan ýaly taryhy ýerleriň galyndylary, Aşyk Aýdyň piriň mawzoleýi (kümmeti) we başga-da ençeme taryhy-medeni ýadygärlikler bar. Bu toprakda X-XI asyrlarda ýaşap geçen alymlardan Abdylhamyt Wasy hakdaky maglumatlary belli edebiýatçy alym Nazar Gullaýew özüniň «Gadymdan galan nusgalar» atly kitabynda habar berýär. At-owazasy uzaklara ýaýran bu ýaýla «Görogly» eposyndaky, «Şasenem-Garyp», «Ýusup-Ahmet», «Nejep oglan» dessanlaryndaky wakalaryň ençemesiniň giňden ýaýbaňlanan, olardaky gahrymanlaryň hereket eden ýeri hökmünde-de agzalmaga mynasypdyr. Çaň basan, sil ýuwan gadymy Wasym, Geljek ýollaryma garap ýatyrmyň. Gyşlarda enaýy, ýazlarda ýaşyl, Ýyllary ýumak deý sarap ýatyrmyň. Her daban ýeri keramata, her gysym topragy berekede baý bu ýaýlanyň zehinli şahyr ogullarynyň biri, döwürdeşimiz Mämmetnazar Babanazarowyň ýokarda juda jaýdar ýazyşy ýaly, uzak ýyllaryň dowamynda bu ýaýla hossar-howandarsyz galdy. Mukaddes Garaşsyzlygymyzdan galkynan, baky Bitaraplykdan beýgelen gadymy düzlük indi milli Liderimiziň taýsyz tagallalary, bimöçber aladalary bilen gül açyp, juwanlygyna dolanýar. Eziz Arkadagymyzyň Permany bilen bu ýaýlanyň edil göbeginde döredilen Ruhubelent etraby bossany keşbe girip, ynamly öňe barýar. Täzeden dolanan bagtyň-döwletiň, barha gerim alýan giň gadamlaryň rowaç bolsun, eziz Wasym!  

Illeri-illere, halklary-halklara ýakynlaşdyrýan ýollaryň asudalygy milli Liderimiziň sazlaşykly häsiýete eýe bolýan belent başlangyçlarynyň biridir. Onuň «Ýol hereketiniň howpsuzlygy — ömrümiziň rahatlygy» atly buýsançly şygar astynda geçirilýän biraýlyk çäreler arkaly has-da berkidilmegi bolsa, soňky ýyllarda ak ýollarda asuda hereketiň üpjün edilmegine getirdi. Köçe-ýol hereketiniň howpsuzlygyny hem-de ulaglaryň sazlaşykly hereketini hemişe üns merkezinde saklamalydygy barada Belent Serkerdebaşymyzyň yzygider berýän tabşyryklaryny amal etmekde biraýlyk çäräniň uly ähmiýetiniň bardygy bellenilmäge mynasypdyr. Milli kanunçylygymyzda ýol hereketiniň we ulag serişdelerini ulanmagyň düzgünleriniň bozulmagy bilen bagly jogapkärçiligiň berkidilendigi barada ilat köpçüligine ýeterlik düşünjeleriň berilýändigi hem uly ähmiýete eýe bolýar. Çünki tehniki näsazlyk tapan awtoulaglaryň ulanylmagy ýa-da sürüjiniň awtoulagyny serhoş ýagdaýda dolandyrmagy, tizligiň artdyrylmagy ýaly düzgün bozulmalaryna ýol berilmegi ak ýollarda hereketiň sazlaşygyna öwezini dolup bolmajak zyýan ýetirýär. Şu nukdaýnazardan, herekete gatnaşyjylaryň bu babatda hukuk düşünjeleriniň artdyrylmagy aýratyn üns merkezinde saklanylmaly wezipä öwrülýär. «Ýol abat — il abat» diýen ata-babalarymyzyň durmuşdan alnan parasatly pähimine eýerilip, häzirki wagtda dowam edýän biraýlyk hakykatdan-da, il-günümiziň abadan durmuşyny, ýollarymyzyň asudalygyny üpjün etmegiň ygtybarly çäresidir. Halkymyzy hemişe bagtyýar pursatlardan paýly edýän Belent Serkerdebaşymyzyň jany sag, ömri uzak, maksatly tutumlary mundan beýläk hem rowaç alsyn!  

SAPALY DYNÇ ALAÝYN DIÝSEŇ… Gojaman Hazaryň kenarynda ýerleşýän «Awaza» milli syýahatçylyk zolagy jana tenekar howasy, dertlere melhem deňiz suwy bilen diňe bir güneşli Diýarymyzda däl, eýsem, häzirki wagtda bütin dünýäde meşhurdyr. Hazaryň türkmen kenary ekologiýa taýdan arassalygy bilen hem tapawutlanýar. Bu behişdi künjege myhman bolmak isleýänleriň sanynyň barha artýandygy ýöne ýere däl. Hazar deňziniň howasyndaky we suwundaky mineral maddalar bejeriji häsiýete eýe bolup, sebitiň ýumşakdan aram gurak howasy, endamyňa hoş ýakýan güneşi, arassa çägeli kenary ynsan saglygyny berkitmekde, dürli keselleriň öňüni almakda örän peýdalydyr. Bu ýerde suwa düşülýän möwsümiň dowamlylygy ýylda 150 güne ýetýär. Deňiz howasyndaky zarýadlanan elektrootrisatel ionlar dem alyş ýollarynda ýüze çykýan keselleriň bire-bir emidir. Dynç almak hakynda gürrüň edilende, deňiz, ajaýyp tebigat, arassa howa, imi-sala tolkunlaryň «pyşyrdysy», al-asmanda gaýýan çarlaklaryň sesi her bir adamyň hyýalynda janlanýan bolsa gerek. Emma dynç alşyň rahatlyk, asudalyk bilen baglanyşykly talaplary hem bar. Ýagny rahat myhmanhana şertleriniň, talabalaýyk hyzmat we beýleki durmuş zerurlyklarynyň doly üpjün edilmegi wajyp bolup durýar. Gojaman Hazaryň kenarynda peýda bolan «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynyň çäginde bina edilen döwrebap myhmanhanalar, sagaldyş we dynç alyş merkezleri raýatlarymyzyň sapaly dynç almaklary üçin ägirt uly mümkinçiliklere eýedirler. Hazaryň kenarynda ýerleşýän «Daşoguz» sagaldyş we dynç alyş merkezinde ýylyň ähli möwsüminde raýatlarymyza göwnejaý hyzmat edilýär. Tomus paslynda bu ýer has köp adamly bolýar. Halkara ülňülere laýyklykda enjamlaşdyrylan myhmanhana otaglarynda raýatlarymyzyň rahat dynç almaklary üçin ähli amatlyklar göz öňünde tutulandyr. Merkeziň restoranynda, kafesinde jana ýokumly, witaminlere baý milli we dünýä halklarynyň tagamlary taýýarlanylýar. «Daşoguz» sagaldyş we dynç alyş merkezinde dynç alýanlar üçin «Awaza» milli syýahatçylyk zolagy boýunça ýörite guralýan gezelençler dynç alşyň täsirli bolmagyna ýardam berýär. Bu sagaldyş we dynç alyş merkezinde ýurdumyzyň bagtyýar nesilleri hem tomusky dynç alyş möwsümlerini şadyýan geçirýärler. Jana şypaly deňiz kenarynda şadyýan oýunlary bilen gümra çagajyklaryň şat gülkülerini eşideniňde bolsa, arzyly çagalyk döwrüňe dolanan ýaly duýgulary başdan geçirýärsiň. Bu ýerde çagalaryň tomusky dynç alyş möwsümini täsirli we peýdaly geçirmek maksady bilen, medeni we güýmenje çäreleri, şadyýan bäsleşikler yzygiderli guralýar. «Daşoguz» sagaldyş we dynç alyş merkeziniň akwapark, oýunlar otagynda bagtyýar çagalaryň şatlyga beslenýän pursatlaryna şaýat bolýarsyň. Çagalar merkeziň 3D kinoteatrynda gyzykly multfilmlere, çeper filmlere tomaşa edýärler. Bular hakda gürrüň edilende, ýurdumyzda durmuşa geçirilýän döwlet syýasatynyň «Döwlet adam üçindir!» diýen ynsanperwer ýörelgeden ugur alýandygyna ýene bir ýola göz ýetirmek bolýar. Berkarar döwletimizde her pursatda halkyň abadançylygy, nesilleriň bagtyýarlygy hakynda uly tagalla edilýändigi her bir türkmenistanlynyň guwanjyny, buýsanjyny artdyrýar.

Güneşli Diýarymyzyň ekologiýa abadançylygyny goramak, tebigatyň ösümlik we haýwanat dünýäsine aýawly garamak, howany arassa saklamak, baglary, gülleri, dürli ösümlikleri köpeltmek babatda uly işler durmuşa geçirilýär. Ýurdumyzda tokaý zolaklarynyň meýdanyny köpeltmek, olary gorap saklamak maksady bilen, «Türkmenistanyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Milli tokaý maksatnamasy» kabul edildi. Bu maksatnamanyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi ugrunda köp sanly işler alnyp barylýar. Şonuň netijesinde, täze tokaý zolaklary döredilip, seýilgähler, medeni-durmuş, dynç alyş maksatly  merkezler  yzygiderli gurlup ulanylmaga berilýär. Bu gün Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe behişdi Diýarymyzyň ajaýyp tebigatyny, milli aýratynlyklaryny goramaga, ony geljekki nesiller üçin aýawly saklamaga uly üns berilýär. Ýurdumyzyň umumy tutýan meýdanynyň agramly bölegini özünde jemleýän, ajaýyp gözellikleri, tebigy täsinlikleri bilen haýran galdyrýan Garagum sährasy halkymyzyň milli buýsanjydyr. Sazak, gandym, sözen, borjak, çerkez ýaly agaçlaryň, yşgyn, ýowşan, selin, siňren, çeti ýaly gyrymsy ösümlikleriň, ýylak, güneýik, çyryş, düýedaban, gyzylgozalak ýaly otlaryň, gülleriň ençeme görnüşini özünde jemleýän Garagum sährasy ösümlik, haýwanat dünýäsine örän baýdyr.

Balkan welaýatynda saparda bolýar. Bu toý sapary döwlet Baştutanymyzyň wezipä girişenden soňra ýurdumyzyň sebitlerine amala aşyrýan ilkinji sapary hökmünde taryhy ähmiýete eýedir. Şu gün — 14-nji aprelde hormatly Prezidentimiz «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda Ministrler Kabinetiniň göçme mejlisini geçirdi. “Watan” habarlar gepleşiginde bellenilip geçilişi ýaly, Türkmenistanyň Prezidenti Ministrler Kabinetiniň göçme mejlisinde tomus paslynyň ýakynlaşyp gelýändigini nazarda tutup, “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda degişli kada laýyklykda, ulular we çagalar üçin dynç alyş möwsümine taýýarlyk görmek boýunça birnäçe tabşyryklar berdi.

Ozal habar berşimiz ýaly, “Türkmenistan” awiakompaniýasy tarapyndan amala aşyrylmagy göz öňünde tutulan Minsk-Türkmenbaşy ýörite uçar gatnawy ýerine ýetirildi. Bu gatnaw 8-nji aprelde boldy we köp sanly türkmen raýatlary bu gatnawdan peýdalandy. “Atavatan Türkmenistan” halkara žurnalynyň www.atavatan-turkmenistan.com  saýtynda bar bolan maglumatlara görä, soňky aýlarda ýörite gatnawlar has-da işjeňleşdirildi. Moskwa we Stambul ugurly ýörite gatnawlaryň hataryna Minsk hem goşuldy. Şu ýerde ýene-de bir zady bellemek gerek. Belarus ugry boýunça ýene-de bir sany ýörite uçar gatnawyň amala aşyrylmagy meýilleşdirilýär. Bu barada gysga wagtda size saýtymyz arkaly habar bereris. Mälim bolşy ýaly, “Türkmenistan” awiakompaniýasy tarapyndan Aşgabat-Moskwa ugry boýunça soňky 1 aýyň dowamynda  birnäçe gatnawlar amala aşyryldy. Bu gatnawlar 9-njy martda, 14-nji martda, 18-nji martda we 25-nji martda ýerine ýetirilipdi. Şeýle hem Türkiýäniň “Türkhowaýollary” awiakompaniýasy hem 9-njy martda Stambul-Aşgabat-Stambul ugry boýunça ýörite gatnawy amala aşyryp, 14-nji martda bolsa Stambul-Türkmenbaşy-Stambul ugry boýunça uçuşyny ýerine ýetiripdi. Bellemeli zat, Türkiýäniň “Türkhowaýollary” awiakompaniýasy şu ýylyň 8-nji aprelinde ýörite uçar gatnawyny ýerine ýetirdi. Atavatan Türkmenistan” halkara žurnalynyň www.atavatan-turkmenistan.com saýtynda ýerleşdirilýän ýurdumyzyň täzelikleri, bäsleşikler, tenderler, uçar gatnawlary we beýleki habarlardan habarly bolmak isleseňiz, onda, mobil goşundymyzy şu aşakdaky linke basyp ýükläp alyp bilersiňiz.

Düýn hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň mejlisini geçirdi. Mejlisiň dowamynda Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň Baş direktory M.Çakyýew gözegçilik edýän edaralarynda şu ýylyň üç aýynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi. Bu toplum tarapyndan hasabat döwründe ýerine ýetirilen işleriň hem-de hyzmatlaryň ösüş depgini 113,3 göterime barabar boldy. “Türkmendemirýollary” agentligi boýunça ýanwar — mart aýlarynda ösüş depgini 116,8 göterime, üstaşyr geçirilen ýükleriň ösüş depgini 121,4 göterime deň boldy. “Türkmenawtoulaglary” agentligi boýunça hyzmat etmek babatyndaky ösüş depgini 138,6 göterime deň boldy. “Türkmenhowaýollary” agentligi boýunça ösüş depgini 109 göterime, “Türkmendeňizderýaýollary” agentligi boýunça 105,4 göterime, “Türkmenaragatnaşyk” agentligi boýunça hem 107,7 göterime deň boldy. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, belli bolan wakalar bilen bagly bütin dünýäde girizilen çäklendirmeler zerarly, häzirki wagtda aýry-aýry ulag pudaklarynyň has düýpli kynçylyklary başdan geçirýändigini nygtady. Şoňa görä-de, agentlikleriň maliýe üpjünçiligine aýratyn üns bermek zerurdyr. Döwlet Baştutanymyz howa gatnawlarynyň ýatyrylmagy we ýük akymlarynyň azalmagy netijesinde, bu agentlikleriň önümçilik tabşyrygyny ýerine ýetirmegi bilen bagly soraglaryň ýüze çykýandygyny aýdyp, agentligiň ýolbaşçysyna, wise-premýer M.Muhammedow bilen bilelikde ýylyň ahyryna çenli ýüze çykyp biläýjek ýagdaýlary ara alyp maslahatlaşmagy tabşyrdy.

Täze resminamada ýaşlary, ýaşlar guramalarynyň wekillerini we ýaşlaryň syýasatyny alyp barýan döwlet işgärlerini özara alyş-çalyş etmek; ýaşlar işleri boýunça iki döwletiň çäklerinde guralýan halkara maslahatlara we seminarlara gatnaşygy giňeltmek; bu ugurda tejribeleri we filmleri alyş-çalyş etmek; iki döwletiň çäklerinde geçirilýän ýaşlaryň festiwallaryna gatnaşmak ýaly anyk ugurlarda hyzmatdaşlygy ösdürmek göz öňünde tutulýar. Ýeri gelende bellesek, Döwletmämmet Azady adyndaky Türkmen milli dünýä dilleri institutynda 2010-njy ýylda açylan kafedra arkaly türkmen talyplary indi 10 ýyldan gowrak wagt bäri hindi dilini öwrenýärler. Ynsanperwer ulgamda Tehniki we ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça hindi maksatnamasynyň hem-de Medeni aragatnaşyklar boýunça hindi geňeşiniň çäklerinde alnyp barylýan hyzmatdaşlyga hem uly orun degişlidir. Bularyň ählisi iki ýurduň halklarynyň arasyndaky göni gatnaşyklary işjeňleşdirmäge ýakyndan ýardam berýär.

Öz döwründe meşhur, sylag-hormatly, sopuçylyk taglymatyny ýöreden beýik pirleriňbiri-de Nejmeddin Kubradyr. Ol gündogar edebiýatynda uly pir, ussat şahyr hem  -de akyldar alym hökmünde uly meşhurlyga eýe bolupdyr. Onuňhakyky ady Ebul Jennab Ahmet bin Omar bolupdyr. Nejmeddin ady oòa «Kubra» lakamy bilen birlikde ýaşlygyndan ýiti zehini we girişen her bir ylmy jedellerde ýeòiji bolandygy üçin halypasy tarapyndan berlipdir. Altmyşa golaý müridiniňwelilik derejesine ýetmeginde eden uly hyzmatlary üçin oòa «welileriňşyhy» derejesi berilýär. Nejmeddin Kubra 1221-nji ýylda Horezmiňpaýtagty bolan Ürgenjiňgoranyşynda ýanynda galan birnäçe müridi bilen birlikde şehit bolýar. Rowaýata görä, şyh bir mongolyò, ýagny öz jelladynyňsaçyndan berk tutup duran ýagdaýda wepat bolýar. Emma şyh ölenden soòra hem keramatly piriňelinden aýryp bilmändikleri üçin duşmanyňsaçyny kesmäge mejbur bolupdyrlar.